سرزمین مقدس

کتاب سرزمین مقدس جذاب­ترین کمیک درباره­ی سرزمین فلسطین

 محمدعلی پروازدوانی

برای اطلاع از احوال و شرایط واقعی در یک جامعه که فرقی ندارد برای زمان قدیم باشد یا زمان حال، خواندن سفرنامه توصیه می­شود که در ایران سفرنامه­ی ناصرخسرو از مشهورترین­هاست. حال اگر یک منطقه­ای باشد که هم از ایران به دور باشد و هم این­که ایران هیچ­گونه ارتباطی با آن نداشته باشد که رژیم اسرائیل نمونه­ی بارز آن است قطعاً شناخت و آگاهی صحیح در مورد آن رژیم برای مردم ایران وجود ندارد و ارزش سفرنامه­ای از رژیم اسراییل در سرزمین های اشغالی در این بین جلوه­گر است.

کتاب سرزمین مقدس که در قالب کتابی کمیک ( داستان مصور) توسط گی دولیل فرانسوی-کانادایی رسم شده و توضیحات آن توسط خانم عاطفه احمدی برگردان و در انتشارات اطراف منتشر شده است حاصل یک سال اقامت آقای دولیل در سرزمین های اشغالی است که به دلیل شغل همسر خود در سرزمین های اشغالی زندگی کرده و هرآنچه بر او گذشته با نقاشی کمیک(داستان مصور) ترسیم شده است. مزیت اول این کتاب بی­طرفانه بودن روایت راوی است که قصد جانب داری از گروه یا جریانی را نداشته، در ادامه مزیت دیگر آن شرح مبسوط از آداب و رسوم متداول شهروندان اسرائیلی و شاخصه­ی هر محله و شهر با تمام ایرادات و مزایای آن و اشاره به ریزترین موضوعات از جمله نوع برخورد ماموران و دیالوگ های رد و بدل شده البته با کلامی طنزآلود تا موجب خستگی خواننده نشود و همچنین تشریح عامیانه از تاریخ سرزمین اشغالی البته از دید یک شخص غربی و در این­جا نباید توقع داشته باشیم با توجه به سانسور هوشمند غرب از واقعیت مساله­ی فلسطین، راوی حرفی بزند که فراتر از اطلاعات یک اروپایی است که در این صورت او به راحتی نمی­تواند زندگی کند و هم­چنین راوی ما یک طراح است نه یک محقق، پس آن­چه او از بخشی از حقیقت اسرائیل پرده برمی­دارد جای بسی امیدواری است.

این کتاب شامل دوازده فصل به تعداد ماه­های سال است که راوی هر ماه را که در رژیم صهیونیستی گذرانده به صورت خاطرات ماهیانه با نقاشی کمیک آن را ثبت کرده و اتفاقات مهمی از جمله جنگ 22 روزه­ی غزه در آن یادآور شده و نکته­ی جالب در این کتاب محکوم کردن جنایات رژیم صهیونیستی در این جنگ نابرابر نه تنها از سوی گروه­های مردمی بین­المللی و رسانه­های جهانی بوده بلکه این جنایات حتی از سوی بخشی از جامعه­ی نامشروع رژیم صهیونیستی مورد انتقاد واقع شده است.

از موارد جالب توجه اختلاف بین اعراب فلسطینی و صهیونیست­های اشغالگر است که روایت راوی به عنوان فردی بی­طرف، حقانیت ملت فلسطین را به عنوان مطالبه­ی سرزمین مادری­شان از اشغالگران به خوبی اثبات می­کند.

گی دولیل عنوان می­کند که شهرک­های صهیونیستی به مرور و با غصب زمین­های مردم فلسطین و حمایت دولت رژیم صهیونیستی تشکیل شده­اند و حتی به ذکر روایاتی زنده از بیرون کردن اجباری فلسطینی­ها و غصب آن نه به صورت یک مورد بلکه چندین مورد که خود شاهد آن بوده می­پردازد.

در مورد بی­طرف بودن راوی این کتاب باید چند نکته را متذکر شد که اگرچه راوی مسیحی است و نخواسته از جناحی از طرفین حمایت کند ولی در یک جا از اشغالگری صهیونیست­ها انتقاد می­کند که این موضوع صحیح است ولی در جایی دیگر از تمکین به قرارداد تشکیل دولت عربی – عبری (دو دولتی فلسطینی – اسرائیلی) می­کند که نگاه در تضاد با حقیقت تاریخی سرزمین فلسطین است. در جایی دیگر راوی اشاره به تبعیض نژادی نسبت به غیر یهودیان دارد که این موضوع صحیح است ولی در جایی دیگر نسبت به حجاب زنان مسلمان حالتی تدافعی می­گیرد و در چند جا حجاب را به سخره می­گیرد که این موضوع خود یک تبعیض نسبت به عقاید است.

در جایی از این کتاب راوی اشاره به بایکوت رسانه­­ای و همه جانبه رژیم صهیونیستی نسبت به نوار غزه دارد که می­گوید حتی به خود او هم اجازه داده نشده به نوار غزه سفر کند چون او از دولت رژیم صهیونیستی انتقاد می­کرده ولی در جایی دیگر نسبت به مردم غزه خرده می­گیرد که چرا موجب روی کار آمدن جریان حماس شده­اند و حماس را یک گروه تندروی افراطی می­نامد که این نگاه منافی با حقیقت است چون گروه حماس اگرچه در اجرای مطالبات خود کمتر انعطافی از خود نشان می­دهد به این علت است که در دفاع از سرزمین مادری خویش در برابر دشمن غاصب صهیونیستی ایستاده و نباید با دشمن خود کوچکترین مدارایی داشته باشد.

از مزیت این کتاب مصور بودن آن است به طوری که اگر کسی اهل کتاب­خواندن هم نباشد می­تواند با کتاب همراه شود و کتاب کمیک در ایران بسیار نوپاست و بیشتر در حوزه­ی کودکان کار شده است. همچنین این کتاب نه به سختی یک کتاب تخصصی دیر فهم است و نه مثل یک مستند ویدئویی است که در ذهن بیننده فرار است بلکه چیزی مابین کتاب و فیلم است پس جذاب است.

از نکاتی که در کتاب نمی­توان آن را ایراد محسوب کرد این است که واژگان عبری در برخی از جاها به نادرستی نوشته شده اند که نمی­دانم این ایراد از سوی راوی بوده که با زبان عبری ارتباط خوبی برقرار نکرده یا ایراد از مترجم بوده که در ترجمه متوجه این موضوع نشده که به هر دو طرف ایرادی نیست چون زبان عبری زبانی روان وشیوا نیست و در جاهایی از کتاب دیده می­شود که جملاتی عبری نوشته شده و مترجم آن را ترجمه نکرده که اگر ترجمه می­شد برای کسی که زبان عبری نمی­داند در همراهی با راوی راحت­تر می­بود و موضوعی دیگر که ایرادی فنی به این کتاب است اندازه­ی قطع آن است که چون رقعی است برای دیدن تصاویر کامل باید کتاب را باز کرد که این امر موجب اصطحلاک زودتر از موعد کتاب می­شود و اگر قطع کتاب وزیری می­بود بهتر می­شد.